26 Kasım 2003
Ertesi gün Agra’ya doğru yola koyulduk. Yolda hinduizm hakkında sohbet etme fırsatı buluyoruz. Dünyanın en eski dinlerinden biri. Erkeğin doğum konusundaki etkisinin bilinmediği dönemlerde ortaya çıkan her din gibi kadınlar tanrısallaştırılmış. Çok tanrılı bir din. En kıymetli tanrılarının ganesh olduğunu belirtmiştim.
Üç temel kavram üzerine kurulmuş Hinduizm; moksha, dharma ve kharma. Moksha en temel unsur; yeniden doğuşlar sonrası ulaşılan kurtuluş. Reenkarnasyona inanılıyor ve her yaş ve her hayatla beraber ruhun erginleştiği düşünülüyor. Moksha seviyesine ulaşan ruh bedensiz kalıyor. Bu rearkarnasyonlara insan olarak başlamadığınız düşünülüyor. Bir sonraki rearkarnasyonda ise ruhunuzun ulaştığı ergenlik seviyesene göre bir hayatınız oluyor. Şikayet etmemek ergenlik göstergelerinden biri.
İnek familyasının kutsallığı da moksha’yla ilgili. Eğer onlara zarar verirseniz mokshadan uzaklaşıyorsunuz. Bu, bir fazla hayat yaşamanıza ya da bir sonraki hayatınızda kötü şartlara maruz kalmanıza neden olabilir. Bu nedenle sakatlara karşı bir acıma duygusu beslemiyorlar. Bir önceki hayatlarında çok kötü birşey yaptıklarına, ve cezasını çekmekte olduklarına inanıyorlar. Dünyayı bir nevi cehennem olarak kabul etmiş durumdalar.
Dharma; doğal kanunları tanımlıyor. Üç ana alt grubu var. En genel olanı evrensel boyuttaki kuralları, doğa kanunlarını ortaya koyuyor. İkinci seviye toplumsal yaşama yönelik kurallar koyuyor. Toplum düzeninin temelini oluşturan kastlar var ve bu kastlar içi ve arası ilişkileri dharma tanımlıyor. Sonuncu seviye ise insanın kişisel ve ahlaki yolunu, yani, moksha’ya giden yolunu tanımlıyor.
Kastlar konusunda biraz detaya girelim. İnsanın toplum içerisindeki yerini belirliyor ve değiştirmek mümkün olmuyor. Başka kasttan biriyle evlenmenize dahi izin verilmiyor. Brahma rahipleri, kast düzeninin en üst seviyesinde yer alıyor. Neredeyse meslek gruplarına göre ayrılmış kastlar. En alt seviyede, aslında kast seviyelerinin de altında kimsenin yapmak istemediği işleri yapanlar var. Kanalizasyon işleri, çöpçülük gibi, ki bunların pek yapılmıyor olduğu kanaatine varmak hiç zor değil. En düşük seviye kast ise sanatçı ve zanaatkarlar. Kast atlama şansı olmayan bu insanlar çoklukla hinduizmi terkedip müslümanlığa geçiyorlarmış. Bu nedenle sanatçıların büyük çoğunluğu müslüman ve oldukça zenginler. Başka dine geçmek mümkün ama bu tek yön bir yol. Hindu olunamıyor, ancak doğulabiliyor. Dinlerini yaymak gibi bir amaçları olmadığı için savaşlarda da pek etkileri yok (aslında bir nevi çoğalarak yayıyorlar dinlerini).
Kharma’yı ise alışkanlık ve davranışlar olarak tanımlayabiliriz. Örneğin içinde para olan bir çantayı yere koymak kötü kharma örneği. En temel anlamda hareketlerinizi tanımlıyor yani.
Budizme de bir miktar el atılmış tabi. Birazda hinduizmin etkisini ve gücünü arttırma adına budizmin, Budahara’da, Budha’nın, bir incir ağacı altında otururken aydınlanması ile doğduğu anlatılıyor. Hinduizmin bir tür alt kolu olduğuna inanılıyor yani.
Bir kutsal kitapları olmamasına rağmen bazı aydınlanmış insanların yazdığı değerli kitaplar var. Bu kitapları okuduğunuzda ruhunuzun ergenleşmesine katkıda bulunduğunuza ve moksha’ya yaklaştığınıza inanılıyor. Hayatlarındaki hinduizm etkisini görmek hiç zor değil. Açıkçası insanların bakışlarından dahi anlamak mümkün. Biraz yorgun, biraz hüzünlü ama herşeyi anlamış bir ifadeyle, biraz da bilge bakıyorlar etrafa. Hüzünlü gözlerinin içindeki huzuru ve mutluluklarını size yansıtıyorlar. Sinir ve hırs gibi duygulara pek yer yok. Bunun güzel kısmı tabii ki barış yanlısı, düşünsel özgürlükçü, hoşgörülü yaşamları. Bizim alışık olmadığımız ve bizden geride oldukları düşüncesine varmamıza neden olan bölüm ise “modern”likten uzak olmaları, temizlik konusuna çok titiz yaklaşmamaları, kast sisteminin hala oldukça geçerli olması gibi bizlerin “gelişme” adı altında geride bıraktığımız hususlar. Herşeye hoşgörüyle yaklaşıyorlar ve değiştirmek için pek çaba harcamıyorlar, şikayetçi değiller.
