Bali Adası Tapınakları; Endonezya Gezisi Notları 6

Bali adası tapınakları saymakla bitmez. Endonezya, 260 milyon nüfusu ile dünyanın en büyük Müslüman ülkesi, ancak Bali adası halkı Hindulardan oluşmuş durumda, Müslüman miktarı çok çok az. Hinduizm çok tanrılı bir din ve inanışlarına göre evlerinde de bir tapınakları oluyor. Evin, genelde bahçesinin doğu ucunda yer alan bu tapınaklar yer yer 25-30 metrekare yer kaplıyor. En çok değer verdikleri tanrılar Brahma, Vishnu ve Shiva için ayrıca hemen her köyde birer tapınak inşa edilmiş. Ortak kullanım için olan tapınakların sayısının 10 binin üzerinde olduğu sanılıyor, ev tapınaklarını da dahil edince Bali adası tapınakları sayısının 200 bini aştığı tahmin ediliyor.

İnançları gereği her sabah birkaç sepet hazırlıyor Bali’li Hindular. Muz yapraklarından yapılan sepetin içerisine çiçekler, çiçeklerin yolunmuş yaprakları, tütsü, bisküvi ya da emek gibi şeyler oluyor. Bu sepetleri tapınaklarına, evlerinin önüne, arabalarına, işyerlerine koyuyorlar. Her gün bunu yapıyorlar. İlgili malzemelerin satıldığı bir pazara bile denk geldik. Ortak tapınaklara giderken ise genellikle yiyecekler götürüp sunuyorlar tanrılarına.

Pura Tirta Empul

19/06/2017

Bali gezisi sırasında ilk ziyaret ettiğimiz tapınak Pura Tirta Empul, açık ara en keyif aldığımız, en farklı bulduğumuz tapınak oldu. 10uncu yüzyıldan beri kullanıldığı tahmin edilen tapınak su kaynağının yanında, havuzlarla bezeli. Havuzlara birçok çıkış noktasından su akıyor ve her bir çıkışın ayrı bir işe yaradığı söyleniyor (bizim türbeler gibi). Bir su çıkışı kabuslardan kurtulmakta faydalı olurken bir diğerinden akan su ölülerin kemiklerinin yıkanması için kutsal kabul ediliyor (bizde olduğu gibi değil, anlatacağım ama su zemzem gibi kutsal kabul ediliyor).

Bolca turistin ziyaret ettiği Pura Tirta Empul tapınağı giriş ücreti 15.000 (yaklaşık 4 lira). Bilet gişesinin yanında tüm Bali adası tapınaklarında olduğu gibi, sarong denilen örtülerin bulunduğu yer var. Alıp belinize doluyorsunuz, neredeyse tamamen naylondan üretilmiş bu örtüyü, bacaklarınızı örtüyorsunuz. Tapınakta bunlarla suya girmek yasak, eğer suya girecekseniz bir tane sarong satın almanız gerekiyor. Havuzlardaki suyun tertemiz olduğunu ve hafif serin olduğunu söyleyebilirim, o sıcakta giresim gelmedi değil.

Defin Ritüeli; Bali Adası Tapınakları

Bali adasındaki Hindular, bizim şoförümüzde dahil, ailelerinden biri vefat ettiğinde gömerlermiş, gömme gelenekleri ne kadar bizimkine benzer bilemiyorum (Hindistan’da ölülerin yakıldığını hatırlatayım). Aradan 3 yıl geçince mezarı geri açıp, arda kalan kemikleri toplarlarmış. Kemikleri güzelce yıkadıktan sonra yakarlarmış. Geriye kalan külleri ise bir Hindistan cevizi içerisinde muhafaza ederlermiş, aile hatırası olarak. Kemiklerin yıkama işlemi Pura Tirta Empul tapınağının 11’inci su çıkışından alınan su ile yapılırsa kutsal kabul ediliyor.

İnanıştan bahsetmişken; otel, ev, tapınak ve birçok yerde sarı beyaz (altta beyaz üstte sarı) örtü ile kaplanmış sütunlar, heykeller dikkat çekiyor. Aile yeri anlamına geliyormuş. Yaşlı, korunacak ağaçlara da siyah-gri bir bez bağlıyorlar, korunması gerektiğini herkes anlasın diye.

Pura Ulun Danu Batur

Rehber kitabımızın iki sayfa ayırdığı ve Bali’nin en önemli tapınaklarından biri olduğunu belirttiği Pura Ulun Danu Batur’a, şoförümüz ilk başta gitmek istemedi. Batur dağı yakınındaki tapınağa varınca da ilk defa bu tapınağa birini getirdiğiniz söyledi. Pura Ulun Danu Batur giriş ücreti 35.000 (yaklaşık 9 lira) yani pahalı da bir tapınaktı. Saronglara yönelince tekrar para istendi, çevrede de bizden başka turist yok. Ben “o zaman istemiyorum” deyip gişeye bileti iade etmeye dönünce peşimden koşup bedava verdiler sarongları, acaip surat asarak.

Tapınak yolun karşısında kalıyordu, açıkçası hiç bilet almadan da giriliyor muydu acaba (ki kapıda kontrol yoktu) diye düşündüm. Bilete tekrar baktım “free welcome drink/ücretsiz hoş geldin içeceği” yazısını görünce bu tiplerin burada tezgah kurduğu kanısına vardım. Çıkışta en azından birer şişe su aldım sarongları teslim ederken.

Hiç turist aracının olmadığı tapınakta dini tören yapılıyordu. Bizim gittiğimiz tapınaklar arasında tipik mimariyi net olarak görebildiğimiz tek tapınakta bu idi. 3 bölümden oluşan, meru adı verilen yüksek kulelerin bolca olduğu. Gezdiğimiz Bali adası tapınakları arasında okuduklarımıza en çok benzeyen tapınak Pura Ulun Danu Batur idi.

Pura Taman Ayun

Son Endonezya kralının aile tapınağı aslında Pura Taman Ayun. Güzel bahçe anlamına geliyormuş ve iki nehir arasında kalan tapınağın büyük bölümü bahçe olarak düzenlenmiş. 1740 yılında yapılan tapınak 1937’de restore edilmiş. (Bali 1906’da Hollanda kolonisi olmuş, 1945’de dünya savaşı sonunda savaşmadan tekrar bağımsız olmuş). Pura Taman Ayun tapınağı giriş ücreti 20.000, büyük bölümü bahçe olarak düzenlenmiş tapınağın bir kısmı gezilebiliyor.

Bali adası tapınaklarının genelde 3 bölünden oluştuğunu belirtmiştim, 3üncü bölüme (jeroan adıyla anılan bölüm), yani asıl tapınağa, kimseyi almıyorlar. Mengwi ailesine ait tapınak aile üyelerine açık ancak iç bölüm çevreden görülebiliyor. Tapınak Mengwi tapınağı olarak da adlandırılıyor

Pura Tanah Lot

23/6/2017

En ünlü Bali tapınaklarından biri olan Pura Tanah Lot giriş ücreti 60.000 ve inanılmaz kalabalık. Tanah kara, Lot ise deniz anlamına geliyor ve deniz tanrısı için yapılmış bir tapınak. Giriş ücreti bölgeye girmenizi sağlıyor, tapınağa ise sadece ibadet için girilebiliyor. Tapınak, karadan 100 metre açıkta bir ada üzerine kurulmuş, adaya ulaşıp ulaşamamak gel git durumuna bağlı. Biz ulaştık.

Gün batımı için ideal manzara noktalarından kabul ediliyor tapınak ve giriş bölgesinde kocaman bir otopark ve birçok dükkan da var. Tapınağın asıl bölümü denize baktığı için onu da pek göremiyorsunuz, daha çok manzara ve fotoğraf noktası olarak düşünmek gerek. Tapınağın arkasında kalan kara parçası da bir falez ile denize ulaşıyor. Tepede sıra sıra kafeler var. Biz günbatımını beklemedik ama manzaraya karşı bir şeyler içmek keyif verecektir.

Pura Luhur Uluwatu

24/6/2017

Pura Luhur Uluwatu tapınağı hem en kutsal tapınaklardan biri kabul ediliyor, hem de mimari özellikleri açısından en kıymetlilerinden, tipiklerinden biri. 11inci yüzyılda inşa edilmiş, 16ıncı yüzyılda restorasyon görmüş. Dimdik bir falez kıyısına inşa edilmiş tapınağa vaktiyle sadece Denpasar prensesi girebiliyormuş, şimdilerde ibadet için de girilebiliyor ama turistlerin girmesine izin verilmiyor.

Pura Luhur Uluwatu giriş ücreti 30.000. Günbatımı için önerilen diğer tapınak burası, son derece kalabalık ve son derece fazla merdiveni tırmanıp inmek gerekiyor, zorlu bir parkur.

Bizim uğradığımız son tapınak Pura Luhur Uluwatu oldu, sonrasında Yogyakarta gezisi için dönüş yoluna geçtik. Bali adası tapınakları arasında diğer önde gelenler; Bali’nin en büyük ibadet yeri Besakih Temple, Pura Goa Lawah, Pura Kehen ve Pura Meduwe Karang.