Madagaskar Gezi Notları; Madagaskar Gezisi Notları 10

Seyahat ettiğimiz ülkeler arasında en farklılarından biriydi Madagaskar. Gezip gördüklerimizi kalemim yettiğince aktarmaya çalıştım, özel olarak dikkatimizi çeken, çoğu Madagaskar gezisi yayılan özel konuları ise Madagaskar gezi notları olarak toparlamaya çalıştım.

Madagaskar’da Yaşam; Madagaskar Gezi Notları

Yol kenarında yaşıyorlar. Çokça yol kat ettik Madagaskar’da en çok dikkatimizi çeken şeylerden biri evlerin şehirlerarası yolun dibine yapılmış olmasıydı. Evlerin hiç donanımlı olmadığını belirtmeliyim, bu nedenle de çoğu işlerini evin dışında yapıyorlar, yani yolda. Şehirlerarası yol adeta yaşam alanına dönüşmüş. Yere oturmuş kadın, diğer bir kadının saçını örüyordu.

Yol aşırı yeşil, yol kenarında neredeyse toprak görünmüyor. Evlerde ise genellikle elektrik yok. Elektrik genelde dükkanlarda var ve insanlar o dükkanlardan elektrik hizmeti satın alıyor (kasaplarda bile buzdolabı yok, o ayrı). Telefon şarj etmenin bile bir ücreti var yani. Benzincide bir kadını diğerinin saçlarına fön çekerken görmüştük, ayaklarını da lpg tüpü üzerine uzatmıştı fön çektiren kadın.

Evlerde çamaşır için de bir çözüm yok. Çamaşırlar doğal su kaynaklarında yıkanıyor ve etrafa serilerek kurutuluyor. Ev çatıları, çalı üstleri hatta direk yere sermek son derece yaygın bir uygulama idi. Ayakkabı kullanmamaları da dikkatimizi çekti. Etrafta çıplak ayakla dolaşan insan miktarı bizim plajlarımızdakinden bile fazladır. Ayağına bir şey giyenler de genelde parmak arası terlik ile yetiniyor.

Evlerin kırsal kesimde genelde ahşap malzeme ile, şehirlerde ise kerpiç ile yapıldığını belirteyim. Yolda bol çeltik tarlası vardı, tarlaların toprağından da tuğla üretimi yapıyorlardı. Kil açısından zengin topraklar, mahsul alındıktan sonra kalıp kalıp çıkarılıp kurutuluyor, sonra da hemen tarla kenarına yapılan bir fırın ile pişiriliyor.

Temizlik ve Sağlık; Madagaskar Gezi Notları

Cibinlik çok yaygın, ayrıca kaldığımız her yerde yakılan sinek kovuculardan vardı. Sıtma ciddi sıkıntıymış, Madagaskar’da balayı günlerini geçirdiğimiz otelin sahibi Sven, ilaçların hammaddesi olan bir bitki yetiştirip 2 günde bir yediğini anlatmıştı, ilacın fazla konsantre olduğunu belirtti. Kolera falan ancak şehrin yoksul yerlerinde olurmuş, toplanmayan çöplerden kaynaklanırmış, turistik yerlerde olmazmış.

Tuvalet konusunda da son derece rahat olduklarını belirtmeliyim. Kadını erkeği tuvaletini ihtiyaç duyduğu zamanda bulunduğu yerde yapmaya çekinmiyor. Şehir içerisinde paydos etmiş okul gördük, öğrenciler evlerine yürüyorlardı. Kız öğrencinin biri kaldırım kenarına çömeldi, donunu sıyırdı, çişini yaptı ve kalkıp yoluna devam etti. (ayakkabı kullanmayı pek tercih etmediklerini belirtmiştim sanırım)

Saygılı Madagaskar Halkı; Madagaskar Gezi Notları

Gerçekten son derece saygılılar. Ülkeye gelen turist ile ülke halkı arasında korkunç bir gelir düzeyi farkı olmasına “henüz“ bahşiş uğruna bozulmamışlar. Yani Fas gezisi notları yazımda değindiğim Fas halkı ile yakından uzaktan alakaları yok. Size yapışıp da ne yapıp edip sizden para koparmaya çalışmayı bırakın, dükkan içerisinde müşteriye de yapışmıyorlar, herhangi bir yardım ya da hizmet durumunda bahşiş diye de bekleşmiyorlar.

Ancak bir bahşiş geleneği de var. Örneğin yolda kalan araca çevredekiler yardım edip de yola devam etmesini sağladığında sürücü mutlaka o insanlara bahşiş veriyor. Herhangi bir araç, bir nedenle trafiği tıkadığında ise saygıda kusur edilmiyor. En sıkışık trafikte bile korna sesi duymadık biz, Madagaskar’da ulaşım yazımda bahsetmiştim, kaza da görmedik. Trafik kurallarına uyuyorlar, yaya ya yol veriyorlar.

En çok dikkatimizi çeken şeylerden biri eşyaları başlarının üzerinde taşıyor olmalarıydı. Çanta gibi basit nesneler de, leğen de, çimento çuvalı da. Fotoğraflayamadık ama başının üzerinde motor bloğu dengelemiş giden birini de gördük.

Yeme İçme; Madagaskar Gezi Notları

Madagaskar yemekleri hakkında ayrıca yazacağım ancak bazı notları burada belirteyim. Doğa öylesine verimle fışkırıyor ki bir Madagaskar’lının aç kalması mümkün değil gibi. Doğaya çıkması yeterli. Asfalt bittiği anda yeşil başlıyor, yolun az ötesinde meyve ağaçları görünüyor, özellikle de muz. Toprakları kendi haline bırakınca muz ağacı çıkıyor.

Deniz kenarında yaşayanlar, birazcık da avcılık yetenekleri varsa bırakın aç kalmayı (Madagaskar standartlarında) iyi bir gelir bile elde edebilirler. Bizim standartlarımıza göre, özellikle deniz mahsulleri çok ucuz, bolca ıstakoz var, karidesler ise kocaman, bizim jumbo dediklerimiz oralarda ufak boy karides anlamına geliyor.

Pirinç ana besinleri, her öğünde mutlaka tüketiyorlar. Süt konusu sıkıntılı, haliyle peynir de, yok denecek kadar az diyebilirim. Kahvaltıda peynirsiz yapamıyorsanız yanınızda getirin lakin olanlarda hayli fiyatlı. Süte alternatif olsun diye herhalde pirinç sütü gördük markette. Hint öküzü de denen Zebu hayli yaygın ve eti son derece lezzetli. Afiyetle yedik biz.

Gelenekler; Madagaskar Gezi Notları

Antananarivo gezilecek yerler yazımda Ambohimanga’yı anlatırken biraz bahsetmiştim 12 rakamının kutsal önemde olduğundan. Ülkede 18 kabile varmış, kral etraftaki 12 kabileden birer kızla evlenmiş. Kraliçenin ise yeri yetkisi ayrıymış. Kraliyet sarayında kralın ve kraliçenin ayrı birer sarayı(!) var. Kralın sarayı aslında konuk ağırlamak için. Kraliçe bu konutta konuklarla görüşürmüş.

Kutsal ağaçlar jakaranda ve incir ama Kralın evinde 3 adet 11er metrelik gül ağacı gövdesi var ana kolonlar olarak, bunlar 600km mesafeden kölelerce taşınmış, kral odanın çatısına tırmanıp konuğu oradan dinlermiş, uygun görürse onunla konuşan kraliçeye taş atarak mesaj iletirmiş. Uygun değilse konuğa kral yok denirmiş, uygun ise dışarı alınır, kralın inmesi beklenirmiş.

Her yılbaşında 12 eş saraya gelirmiş. Saray bahçesinde bulunan, bakire kızların taşıdığı su ile doldurulan havuzda kralla birlikte yıkanırlarmış. Kral ve 12 eşinin yılda bir kere yıkandıkları bu su kutsal kabul ediliyormuş ve saray çevresine toplanan halkın üzerine incir yaprakları ile serpiştirilirmiş. Bu gelenek sürmese de, her yıl sarayda 12 zebu kurban edilmesi geleneği sürüyor. Biz sarayı gezerken hayvan başları ağaçlara asılmış durumda idi (kafatasları duruyor). 5 hafta önce kraliyet ailesine (yarı tanrısal) adanarak yapılmış törenden kalmış 12 kafatası.

Kralın 12 eşi var ancak onlarla sadece yılbaşlarında görüşüyor, onlar bir bakıma kabilelerle iletişimini sağlıyorlar. Asıl eş kraliçe, üstelik kraliçenin sarayı yine ahşap ancak modern mimaride. Fransız bir mühendis tarafından yapılmış bu saray ve söz konusu mühendisin aynı zamanda kraliçenin sevgilisi olduğu düşünülüyor.

Ölülere duydukları saygı Madagaskarlılar için hayli önemli. Yolda araba ile giderken ölü anması görmüştük. Ailenin maddi durumuna uygun bir sıklıkla, zenginse her yıl, akrabalar toplanıp anma yaparlarmış. Gördüğümüz tören eğlence, kutlama gibiydi. Anma törenine gelenler ev sahibi tarafından yedirilip içiriliyorlarmış, o nedenle tören sıklığı maddi güce bağlıymış.

Güvenlik; Madagaskar Gezi Notları

En ufak bir tehlike gözlemlemediğimizi belirterek başlayayım ancak bazı hikayeler de anlatılıyor. Yoksulluk dengeli şekilde dağıldığı için olsa gerek hırsızlık tedirginliği hiç yaşamadık, hiçbir hikaye de duymadık bu konuda. Ancak devletin yeterli şekilde yer almadığı her coğrafya da olduğu gibi Madagaskar’da da organize suç çeteleri artmaya başlamış. Turistlere karşı herhangi bir tehlike yok ancak bazı anlatılanları not düşeyim.

Gece şehirler arası yolculuk etmeyin. Zaten kiralık araç sürücüsü buna karşı çıkacaktır, şehirlerarası toplu taşıma hizmeti de gece bulamayacaksınızdır. Çetelerin geceleri araçların yolunu keserek soygun yapabildikleri belirtiliyor, bu nedenle gece yolculuk edilecekse konvoy halinde hareket edilmesi öneriliyor. Gece 10’dan sonra genelde elektriklerin de olmadığını belirteyim.

Ülkenin güneyinde zebu hırsızlığı yapıp Çinlilere satan bir suç örgütünün, terör örgütünün büyümekte olduğu anlatılmıştı. Tek tek değil, sürü halinde çalıyorlarmış hayvanları ve gemilerle Çin’e gönderiyorlarmış. Bu iş için ihtiyaç duydukları silahları ise polislerden kiralıyorlarmış. Devletin yetersiz kaldığı coğrafyalarda terör örgütleri oluşuyor tüm dünyada.

Terör ile yeni yeni tanışan Madagaskarlıları ise Türk hava yollarının başlattığı direk seferler tedirgin etmiş. Bir grup bu uçuşların gerçekleşmesine karşı çıkmış, Türkler ülkemize terörist getirecek diye korkmuşlar. İşin asıl acı yanı onlara karşı çıkan kesim “olmaz öyle şey” savunması yapamamış. ‘Bunun çözümü direk uçuşu engellemek değil, sınır güvenliği artırmaktır, onlar direk uçmadan da terör getirmeye çalışır biz güvenlik önlemlerini artırmalıyız’ demişler. Ülkemizin bu şekilde bir algı oluşturmuş olması ne acı.